شکستگی گونه در کودکان: دلایل، علائم، تشخیص و درمان
شکستگی گونه یکی از آسیب‌های شایع صورت در کودکان است که اغلب به دلیل فعالیت‌های پرتحرک، حوادث ناگهانی، یا تصادفات رخ می‌دهد. ساختارهای ظریف و در حال رشد استخوانی کودکان آن‌ها را نسبت به شکستگی‌های صورت آسیب‌پذیرتر می‌کند.
در این مقاله به بررسی علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان شکستگی گونه در کودکان می‌پردازیم. همچنین به اهمیت پیشگیری و مراقبت‌های بعد از درمان اشاره خواهیم کرد.
۱. تعریف شکستگی گونه
شکستگی گونه شامل آسیب به استخوان زیگوماتیک (استخوان گونه) یا ناحیه اطراف آن است. این استخوان در تشکیل ساختار ظاهری صورت و محافظت از چشم‌ها نقش کلیدی دارد. شکستگی گونه ممکن است همراه با سایر شکستگی‌های صورت باشد، به‌ویژه در نواحی اطراف چشم، فک بالا یا بینی.
۲. دلایل شکستگی گونه در کودکان
عوامل مختلفی می‌توانند باعث شکستگی گونه در کودکان شوند، از جمله:
- حوادث ورزشی: فعالیت‌های ورزشی مانند فوتبال، بسکتبال، یا دوچرخه‌سواری می‌توانند باعث ضربه به صورت شوند.
- تصادفات: تصادفات رانندگی یا سقوط از ارتفاع یکی از شایع‌ترین علل شکستگی گونه در کودکان است.
- آسیب‌های خانگی: زمین خوردن در خانه، برخورد با لبه مبلمان یا اشیای سخت نیز می‌تواند عامل شکستگی باشد.
- خشونت یا درگیری‌های فیزیکی: اگرچه کمتر شایع است، ممکن است کودک در اثر ضربه مستقیم ناشی از دعوا دچار شکستگی گونه شود.
۳. علائم شکستگی گونه در کودکان
شکستگی گونه معمولاً با علائم مشخصی همراه است که شامل موارد زیر می‌شود:
- تورم و کبودی: تورم در ناحیه گونه یا اطراف چشم‌ها شایع‌ترین علامت است.
- تغییر شکل صورت: در موارد شدید، عدم تقارن در صورت به دلیل جابجایی استخوان دیده می‌شود.
- درد: کودک هنگام لمس ناحیه آسیب‌دیده یا باز و بسته کردن دهان احساس درد خواهد کرد.
- اختلال در بینایی: در مواردی که شکستگی به ناحیه اطراف چشم گسترش یابد، ممکن است دوبینی یا تاری دید رخ دهد.
- بی‌حسی: آسیب به اعصاب صورت می‌تواند منجر به بی‌حسی در گونه یا لب بالا شود.
- خونریزی داخلی یا خارجی: خونریزی از بینی یا داخل دهان گاهی همراه با شکستگی گونه مشاهده می‌شود.
۴. تشخیص شکستگی گونه در کودکان
۴.۱. معاینه بالینی
پزشک ابتدا با مشاهده علائم ظاهری، بررسی تورم، کبودی، و تغییرات ساختاری در صورت معاینه را آغاز می‌کند. لمس دقیق ناحیه گونه برای ارزیابی حساسیت، جابجایی استخوان، یا وجود خونریزی زیرپوستی انجام می‌شود.
۴.۲. تصویربرداری
برای تأیید تشخیص، از روش‌های تصویربرداری زیر استفاده می‌شود:
- رادیوگرافی: این روش اولیه برای بررسی شکستگی‌های استخوانی صورت است.
- سی‌تی اسکن: در موارد پیچیده‌تر یا برای ارزیابی آسیب به ساختارهای اطراف، سی‌تی اسکن انتخاب می‌شود.
- ام‌آر‌آی: در صورتی که آسیب به بافت نرم یا عصب‌ها مشکوک باشد، ممکن است از ام‌آر‌آی استفاده شود.
۵. درمان شکستگی گونه در کودکان
۵.۱. درمان غیرجراحی
در مواردی که شکستگی خفیف است و جابجایی استخوان حداقل است، درمان غیرجراحی کافی خواهد بود. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- استراحت: محدود کردن فعالیت‌های کودک برای جلوگیری از وارد آمدن فشار اضافی به صورت.
- مسکن‌ها: استفاده از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد.
- کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم و کبودی.
۵.۲. درمان جراحی
در موارد شدیدتر که شکستگی با جابجایی استخوان یا آسیب به ساختارهای حیاتی همراه است، نیاز به جراحی خواهد بود. روش‌های جراحی شامل:
- تثبیت داخلی: با استفاده از صفحات و پیچ‌های فلزی استخوان شکسته تثبیت می‌شود.
- ترمیم ساختارهای آسیب‌دیده: اگر شکستگی باعث آسیب به عصب‌ها، عضلات، یا بافت نرم شده باشد، این موارد در حین جراحی ترمیم می‌شوند.
۵.۳. مراقبت‌های بعد از درمان
پس از درمان، مراقبت‌های زیر ضروری است:
- پیگیری منظم با پزشک برای اطمینان از بهبودی کامل.
- استفاده از رژیم غذایی نرم تا زمان بهبود کامل.
- پرهیز از فعالیت‌های پرتحرک تا زمانی که پزشک مجوز دهد.
۶. عوارض احتمالی شکستگی گونه
در صورت عدم درمان مناسب، شکستگی گونه می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، از جمله:
- اختلالات بینایی: آسیب به مدار چشم ممکن است منجر به مشکلات دائمی بینایی شود.
- تغییر شکل دائمی صورت: عدم ترمیم صحیح استخوان می‌تواند به تغییر شکل دائمی یا عدم تقارن صورت منجر شود.
- عفونت: شکستگی‌های باز یا درمان نشده ممکن است باعث عفونت شوند.
- آسیب عصبی: آسیب به عصب‌های صورت ممکن است بی‌حسی یا ضعف عضلات صورت را به دنبال داشته باشد.
۷. پیشگیری از شکستگی گونه
پیشگیری از شکستگی گونه در کودکان نیازمند توجه به موارد زیر است:
- استفاده از تجهیزات محافظتی: در فعالیت‌های ورزشی مانند فوتبال یا دوچرخه‌سواری، استفاده از کلاه ایمنی و محافظ صورت ضروری است.
- ایمنی در خانه: حذف اشیای خطرناک از محیط خانه و استفاده از محافظ گوشه‌های تیز مبلمان.
- آموزش کودکان: آموزش رفتارهای ایمن به کودکان، مانند اجتناب از دویدن در محیط‌های لغزنده.
نتیجه‌گیری
شکستگی گونه در کودکان می‌تواند عوارض جدی برای سلامت و زیبایی آن‌ها به همراه داشته باشد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب نقش مهمی در پیشگیری از عوارض بلندمدت دارد. همچنین، توجه به عوامل پیشگیری و ایجاد محیط ایمن برای کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. با مراقبت مناسب و پیگیری درمان، اکثر کودکان می‌توانند بهبودی کامل و بدون عوارض را تجربه کنند.
