لیفت سینوس یا افزایش سینوس ماگزیلاری یکی از روش‌های جراحی پیشرفته در دندانپزشکی است که برای تقویت و افزایش حجم استخوان فک بالا، به ویژه در ناحیه خلفی، انجام می‌شود.
این روش عمدتاً به منظور آماده‌سازی فک برای کاشت ایمپلنت دندان به کار می‌رود. کاهش حجم استخوان فک به دلایل مختلفی از جمله از دست دادن دندان‌ها، بیماری‌های لثه و تحلیل طبیعی استخوان رخ می‌دهد.
در این مطلب، به بررسی دقیق لیفت سینوس، انواع روش‌های آن، مزایا و معایب، و مراقبت‌های پس از جراحی می‌پردازیم.
سینوس ماگزیلاری و نقش آن در جراحی لیفت سینوس
سینوس ماگزیلاری یکی از بزرگ‌ترین حفره‌های هوایی در جمجمه انسان است که در بالای دندان‌های آسیاب فک بالا قرار دارد. زمانی که دندان‌های این ناحیه از دست می‌روند یا استخوان تحلیل می‌رود، کف سینوس پایین‌تر می‌آید و فضای کافی برای کاشت ایمپلنت باقی نمی‌ماند. لیفت سینوس با افزودن مواد پیوندی به کف سینوس و بالا بردن غشای آن، این مشکل را برطرف می‌کند.
دلایل انجام لیفت سینوس
لیفت سینوس در موارد زیر انجام می‌شود:
- تحلیل استخوان فک بالا: کاهش حجم استخوان به دلیل از دست دادن دندان‌ها یا افزایش سن.
- آمادگی برای ایمپلنت: کاشت ایمپلنت نیاز به حداقل 10 میلی‌متر ارتفاع استخوان دارد که در برخی بیماران وجود ندارد.
- ساختار طبیعی سینوس‌ها: در برخی افراد، سینوس‌ها به طور طبیعی به ریشه دندان‌ها نزدیک‌تر هستند.
- بیماری‌های لثه و استخوان: بیماری‌هایی مانند پریودنتیت می‌توانند باعث تحلیل استخوان شوند.
انواع روش‌های لیفت سینوس
لیفت سینوس به دو روش اصلی انجام می‌شود که انتخاب هر یک به میزان استخوان موجود در فک بالا و نیاز بیمار بستگی دارد:
- لیفت سینوس باز (Open Sinus Lift)
این روش برای بیمارانی مناسب است که تراکم استخوان بسیار کمی دارند و نیاز به افزودن حجم زیادی از مواد پیوندی دارند. مراحل این روش عبارتند از:
- ایجاد برش در لثه برای دسترسی به استخوان فک.
- ایجاد پنجره‌ای کوچک در دیواره استخوان فک بالا برای دسترسی به سینوس.
- بالا بردن غشای سینوس و تزریق مواد پیوندی به فضای ایجاد شده.
- لیفت سینوس بسته (Closed Sinus Lift)
این روش کمتر تهاجمی بوده و برای بیمارانی مناسب است که به مقدار کمتری از مواد پیوندی نیاز دارند. مراحل آن شامل:
- سوراخ کردن استخوان در محل کاشت ایمپلنت.
- تزریق مواد پیوندی به سینوس از طریق همین سوراخ.
- هم‌زمانی کاشت ایمپلنت با لیفت سینوس.
مراحل انجام لیفت سینوس
- بررسی و برنامه‌ریزی
پیش از جراحی، جراح از تصویربرداری سه‌بعدی (CBCT) برای ارزیابی سینوس‌ها و تراکم استخوان استفاده می‌کند.
- بی‌حسی یا بیهوشی
عمل تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
- ایجاد دسترسی به سینوس
با ایجاد برشی در لثه، دسترسی به استخوان فک بالا فراهم می‌شود.
- بالا بردن غشای سینوس
غشای سینوس با دقت بالا برده می‌شود تا آسیب نبیند.
- افزودن مواد پیوندی
مواد پیوندی به فضای زیر غشا تزریق می‌شوند.
- بستن محل جراحی
برش‌ها بخیه زده می‌شوند و بیمار وارد مرحله بهبودی می‌شود.
مواد پیوندی مورد استفاده در لیفت سینوس
در لیفت سینوس از مواد پیوندی مختلفی استفاده می‌شود که شامل:
- استخوان خود بیمار (اتوگرافت): بهترین نتیجه را دارد، اما نیاز به جراحی اضافی دارد.
- استخوان حیوانی (زنوگرافت): معمولاً از استخوان گاو استفاده می‌شود.
- استخوان انسانی (آلوگرافت): از بانک استخوان تهیه می‌شود.
- مواد مصنوعی (آلوپلاست): شامل مواد بیوسرامیکی یا کامپوزیت‌های مصنوعی.
مزایا و معایب لیفت سینوس
مزایا
- امکان کاشت ایمپلنت در بیماران با تراکم استخوان کم.
- افزایش دوام و استحکام ایمپلنت.
- جلوگیری از تحلیل بیشتر استخوان.
- بهبود عملکرد جویدن و زیبایی صورت.
معایب
- ریسک عفونت یا التهاب.
- دوره نقاهت طولانی‌تر نسبت به سایر روش‌های جراحی دندانپزشکی.
- هزینه بالا.
- احتمال پارگی غشای سینوس.
مراقبت‌های پس از جراحی لیفت سینوس
برای بهبودی بهتر و جلوگیری از عوارض، رعایت مراقبت‌های زیر ضروری است:
- مصرف داروهای تجویز شده: آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.
- اجتناب از فشار به سینوس‌ها: از عطسه یا فین کردن خودداری کنید.
- استفاده از کمپرس سرد: برای کاهش تورم.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: با دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده شستشو دهید.
- اجتناب از فعالیت‌های سنگین: برای حداقل یک هفته.
عوارض احتمالی لیفت سینوس
اگرچه لیفت سینوس یک روش ایمن است، ممکن است عوارض زیر رخ دهد:
- پارگی غشای سینوس: این مشکل می‌تواند روند بهبودی را مختل کند.
- عفونت: در صورت عدم رعایت بهداشت.
- تورم و کبودی: معمولاً موقتی است.
- عدم موفقیت پیوند استخوان: در موارد نادر.
مقایسه لیفت سینوس با سایر روش‌های افزایش استخوان
در برخی موارد، روش‌های دیگری مانند پیوند استخوان مستقیم یا تکنیک‌های ارتوپدی دندانپزشکی به جای لیفت سینوس استفاده می‌شوند. اما لیفت سینوس برای نواحی خلفی فک بالا بهترین گزینه است.
نتیجه‌گیری
لیفت سینوس یک روش مؤثر و پیشرفته برای بازسازی استخوان فک بالا و فراهم کردن شرایط لازم برای کاشت ایمپلنت است. با وجود هزینه و پیچیدگی بیشتر نسبت به برخی روش‌های دیگر، نتایج بلندمدت آن در بهبود عملکرد دهان و زیبایی چهره ارزشمند است. مشاوره با جراح متخصص و رعایت مراقبت‌های پس از عمل می‌تواند احتمال موفقیت این جراحی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
