جراحی فک (ارتوگناتیک) یکی از روش‌های پیشرفته در حوزه جراحی‌های دهان و فک و صورت است که با هدف اصلاح ناهنجاری‌های فکی، بهبود عملکرد دهان و بهبود ظاهر فرد انجام می‌شود.
این جراحی به‌طور گسترده برای درمان مشکلاتی نظیر ناهماهنگی فک بالا و پایین، اختلالات جویدن، مشکلات گفتاری، یا ناهنجاری‌های مادرزادی استفاده می‌شود. یکی از سوالات رایج در میان افرادی که قصد انجام این جراحی را دارند، مدت زمان آن است.
در این مقاله، به بررسی مدت زمان جراحی فک و عوامل مؤثر بر آن می‌پردازیم.
۱. مدت زمان جراحی فک به‌طور کلی
مدت زمان جراحی فک معمولاً بین ۲ تا ۶ ساعت متغیر است. این بازه زمانی بسته به نوع جراحی، پیچیدگی مشکل فکی، تعداد فک‌هایی که تحت عمل قرار می‌گیرند (فک بالا، فک پایین یا هر دو)، و تجربه تیم جراحی متفاوت است. جراحی‌های ساده‌تر که تنها یک فک را درگیر می‌کنند، ممکن است در مدت زمان کوتاه‌تری انجام شوند (حدود ۲ تا ۳ ساعت)، در حالی که جراحی‌های پیچیده‌تر که شامل هر دو فک و یا اصلاح مشکلات ثانویه است، می‌توانند بیش از ۵ ساعت به طول بیانجامند.
۲. عوامل مؤثر بر مدت زمان جراحی فک
الف) نوع جراحی
نوع جراحی یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده مدت زمان عمل است. جراحی فک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- جراحی فک بالا (ماگزیلا): این نوع جراحی معمولاً برای اصلاح ناهنجاری‌های فک بالا، کوتاه یا بلند بودن آن، و یا اصلاح قوس فک بالا انجام می‌شود. مدت زمان این جراحی معمولاً بین ۲ تا ۳ ساعت است.
- جراحی فک پایین (ماندیبل): این جراحی برای جلو یا عقب بردن فک پایین انجام می‌شود. زمان لازم برای این عمل نیز حدود ۲ تا ۳ ساعت است.
- جراحی دو فک: در این نوع جراحی، هر دو فک بالا و پایین تحت عمل قرار می‌گیرند. این جراحی پیچیده‌تر است و ممکن است ۴ تا ۶ ساعت زمان ببرد.
- جراحی اصلاح چانه (ژنیوپلاستی): در برخی موارد، علاوه بر جراحی فک، اصلاح چانه نیز انجام می‌شود که ممکن است زمان عمل را افزایش دهد.
ب) پیچیدگی ناهنجاری فک
پیچیدگی مشکل فکی تأثیر مستقیم بر مدت زمان جراحی دارد. در برخی موارد، بیمارانی که دارای ناهنجاری‌های شدید اسکلتی یا مشکلات مادرزادی هستند، نیاز به اصلاحات بیشتری دارند که مدت زمان جراحی را افزایش می‌دهد.
ج) تکنیک جراحی و ابزارهای مورد استفاده
تکنیک جراحی و تجهیزات مورد استفاده توسط جراح نیز بر مدت زمان عمل تأثیرگذار است. با پیشرفت فناوری‌های جراحی، ابزارهای مدرن‌تر می‌توانند زمان جراحی را کاهش دهند. برای مثال، استفاده از تکنولوژی‌های سه‌بعدی برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر جراحی، نیاز به تغییرات ناگهانی حین عمل را کاهش می‌دهد.
د) تجربه و مهارت تیم جراحی
تجربه و مهارت جراح و تیم جراحی یکی دیگر از عوامل کلیدی است. جراحان با تجربه بالا می‌توانند جراحی را با دقت و در زمان کوتاه‌تری انجام دهند، در حالی که تیم‌های کم‌تجربه ممکن است زمان بیشتری برای انجام عمل صرف کنند.
ه) شرایط عمومی بیمار
وضعیت سلامت عمومی بیمار نیز در مدت زمان جراحی مؤثر است. بیمارانی که دارای مشکلات زمینه‌ای نظیر بیماری‌های قلبی یا تنفسی هستند، ممکن است نیاز به مراقبت‌های ویژه حین جراحی داشته باشند که زمان عمل را افزایش می‌دهد.
۳. مراحل جراحی فک و تأثیر آن بر زمان عمل
جراحی فک شامل چند مرحله اصلی است که هر کدام بخشی از زمان عمل را به خود اختصاص می‌دهند:
الف) آماده‌سازی بیمار
قبل از شروع جراحی، بیمار بیهوش می‌شود و تیم جراحی شرایط او را برای عمل آماده می‌کنند. این مرحله معمولاً ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت زمان میبرد.
ب) برش و دسترسی به استخوان فک
جراح با ایجاد برش‌هایی در داخل دهان (و گاهی خارج دهان)، به استخوان فک دسترسی پیدا می‌کند. این مرحله بسته به پیچیدگی جراحی و ناحیه مورد نظر، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان میبرد.
ج) اصلاح استخوان فک
اصلاح استخوان فک، بخش اصلی جراحی است و شامل برش، جابه‌جایی، و تثبیت استخوان در موقعیت جدید می‌شود. این مرحله معمولاً بیشترین زمان را به خود اختصاص می‌دهد و ممکن است ۱ تا ۳ ساعت طول بکشد.
د) تثبیت فک
پس از جابه‌جایی استخوان، جراح از پیچ‌ها و صفحات فلزی برای تثبیت فک در موقعیت جدید استفاده می‌کند. این مرحله نیز ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان میبرد.
ه) بستن برش‌ها
در پایان جراحی، برش‌ها بخیه زده می‌شوند و بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود. این مرحله حدود ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد.
۴. مدت زمان ریکاوری پس از جراحی فک
علاوه بر مدت زمان جراحی، زمان ریکاوری نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. ریکاوری اولیه پس از جراحی معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول میکشد، اما برای بهبودی کامل و بازگشت به عملکرد طبیعی، ممکن است ۳ تا ۶ ماه زمان لازم باشد. برخی عوامل مانند سن بیمار، سلامت عمومی، و رعایت توصیه‌های پزشک می‌توانند بر سرعت بهبودی تأثیر بگذارند.
۵. تأثیر مدت زمان جراحی بر نتیجه نهایی
مدت زمان جراحی به خودی خود تضمین‌کننده موفقیت عمل نیست. کیفیت جراحی و دقت در انجام مراحل آن مهم‌تر از زمان صرف‌شده است. بنابراین، انتخاب جراحی با تجربه و متخصص در این حوزه اهمیت زیادی دارد.
جمع‌بندی
مدت زمان جراحی فک به عوامل مختلفی نظیر نوع جراحی، پیچیدگی ناهنجاری، تجربه جراح، و وضعیت سلامت بیمار بستگی دارد و معمولاً بین ۲ تا ۶ ساعت متغیر است. این جراحی با وجود زمان‌بر بودن، می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. آگاهی از جزئیات مدت زمان جراحی و روند آن می‌تواند به کاهش نگرانی‌های بیماران و افزایش آمادگی آن‌ها کمک کند.
