جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک یک عمل پیچیده است که برای اصلاح ناهنجاری‌های فکی، بهبود عملکرد جویدن و گاهی بهبود زیبایی چهره انجام می‌شود. بعد از این جراحی، مراقبت‌های مناسب نقشی کلیدی در کاهش درد، تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض دارد.
در این مطلب از سایت دکتر شهاب الدین عزیزی بهترین جراح فک در تهران ، به تمامی جنبه‌های مراقبت‌های بعد از جراحی فک پرداخته خواهد شد.
۱. مراقبت‌های اولیه بعد از جراحی
۱.۱ کنترل درد و تورم
بعد از جراحی فک، درد و تورم شایع هستند. برای کنترل این علائم می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- استفاده از کمپرس سرد در ۴۸ ساعت اول برای کاهش تورم و کبودی
- مصرف داروهای مسکن تجویزشده توسط پزشک (مانند استامینوفن یا ایبوپروفن)
- استراحت کافی و پرهیز از فعالیت‌های سنگین
۱.۲ تغذیه مناسب و رژیم غذایی
بعد از جراحی فک، جویدن دشوار است، بنابراین رژیم غذایی باید تغییر کند:
- مصرف غذاهای نرم مانند سوپ، اسموتی، پوره سیب‌زمینی، ماست و فرنی
- پرهیز از غذاهای سخت و ترد که ممکن است به فک فشار بیاورند
- استفاده از نی توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث ایجاد فشار در محل جراحی شود
- مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کم‌آبی بدن
۱.۳ مدیریت خونریزی
- در روزهای اول ممکن است خونریزی خفیفی وجود داشته باشد که طبیعی است
- قرار دادن گاز استریل روی محل جراحی و اعمال فشار ملایم می‌تواند خونریزی را کنترل کند
- در صورت خونریزی شدید، باید فوراً با پزشک تماس گرفت
۲. مراقبت‌های بهداشتی و دهانی
۲.۱ بهداشت دهان و دندان
با وجود بخیه‌ها و زخم‌ها، رعایت بهداشت دهان ضروری است:
- شستشوی ملایم دهان با محلول آب‌نمک یا دهان‌شویه‌های مخصوص تجویزشده توسط پزشک
- استفاده از مسواک نرم و پرهیز از مسواک زدن مستقیم روی بخیه‌ها
- اجتناب از نخ دندان در محل جراحی تا زمان بهبودی کامل
۲.۲ اجتناب از عفونت
عفونت می‌تواند روند بهبودی را مختل کند، بنابراین رعایت نکات زیر ضروری است:
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویزشده توسط پزشک
- شستشوی دهان پس از هر وعده غذایی برای جلوگیری از تجمع باکتری‌ها
- عدم دستکاری بخیه‌ها و زخم‌های جراحی
۳. بهبود عملکرد فک و تمرین‌های توان‌بخشی
۳.۱ محدودیت‌های حرکتی فک
بعد از جراحی، ممکن است فک برای مدتی حرکت محدودی داشته باشد. پزشک ممکن است توصیه کند که:
- از باز و بسته کردن بیش از حد فک خودداری کنید
- از باندهای ارتودنسی (الاستیک‌ها) که برای ثابت نگه‌داشتن فک استفاده می‌شوند، طبق توصیه پزشک پیروی کنید
۳.۲ تمرین‌های توان‌بخشی
پس از کاهش تورم و تثبیت شرایط، پزشک ممکن است تمرین‌هایی را برای افزایش دامنه حرکتی فک توصیه کند، از جمله:
- تمرینات ملایم باز و بسته کردن فک
- حرکات کششی برای افزایش انعطاف‌پذیری عضلات فک
۴. استراحت و سبک زندگی مناسب
۴.۱ استراحت کافی و وضعیت خواب
- خوابیدن با استفاده از چند بالش برای نگه داشتن سر در موقعیت بالاتر از سطح بدن
- پرهیز از خوابیدن روی پهلو که ممکن است به فک فشار وارد کند
۴.۲ اجتناب از فعالیت‌های سنگین
- حداقل تا ۲ هفته از ورزش‌های شدید و فعالیت‌های بدنی سنگین خودداری کنید
- اجتناب از خم شدن ناگهانی که ممکن است فشار خون را افزایش داده و باعث خونریزی شود
۵. مراجعه به پزشک و پیگیری‌های لازم
۵.۱ ویزیت‌های پس از جراحی
- مراجعه منظم به پزشک برای بررسی روند بهبودی
- بررسی وضعیت بخیه‌ها و اطمینان از عدم وجود عفونت
- تنظیم دوباره باندهای ارتودنسی در صورت لزوم
۵.۲ علائم هشداردهنده برای مراجعه فوری به پزشک
در صورت مشاهده موارد زیر، باید سریعاً با پزشک تماس گرفت:
- خونریزی شدید و مداوم
- درد غیرقابل کنترل با داروهای مسکن
- عفونت (تورم شدید، قرمزی، ترشح چرک)
- تب بالا و لرز
- مشکلات شدید در تنفس یا بلع
نتیجه‌گیری
دوره بهبودی بعد از جراحی فک نیازمند مراقبت دقیق و رعایت دستورالعمل‌های پزشک است. با رعایت نکات تغذیه‌ای، حفظ بهداشت دهان، کنترل درد و تورم، و پرهیز از فعالیت‌های سنگین، می‌توان روند بهبودی را سریع‌تر و بدون عوارض طی کرد. پیگیری‌های پزشکی و تمرین‌های توان‌بخشی نیز برای بازگشت به عملکرد طبیعی فک بسیار مهم هستند.
