شکستگی فک یکی از شایع‌ترین آسیب‌های تروماتیک در کودکان است که می‌تواند به دلیل تصادف، سقوط، ورزش، خشونت یا حوادث دیگر رخ دهد.
این نوع آسیب به دلیل تاثیر مستقیم بر عملکرد حیاتی فک، مانند جویدن، تکلم و تنفس، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فک در کودکان به دلیل ساختار آناتومیکی خاص و تفاوت‌های رشدی نسبت به بزرگسالان، در برابر آسیب حساس‌تر است.
در این مطلب از سایت دکتر شهاب الدین عزیزی بهترین دکتر شکستگی فک کودکان در تهران ، علل، نشانه‌ها، روش‌های تشخیص و درمان شکستگی فک در کودکان بررسی می‌شود.
علل شکستگی فک در کودکان
شکستگی فک در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از این دلایل عبارتند از:
- تصادفات رانندگی: تصادف یکی از دلایل اصلی شکستگی فک است، به‌ویژه زمانی که کودک کمربند ایمنی نبسته یا در صندلی مناسب خودرو قرار نگرفته باشد.
- سقوط: کودکان خردسال به دلیل مهارت حرکتی ناقص بیشتر در معرض سقوط هستند. سقوط از ارتفاع یا دوچرخه یکی از عوامل مهم شکستگی فک است.
- ورزش‌های برخوردی: ورزش‌هایی نظیر فوتبال، بسکتبال یا هنرهای رزمی می‌توانند باعث آسیب به فک شوند.
- خشونت: خشونت جسمی مانند ضربه به صورت ممکن است منجر به شکستگی فک شود.
- آسیب‌های مربوط به بازی: حوادث ناشی از بازی‌های کودکان نیز می‌تواند موجب شکستگی فک شود.
آناتومی فک کودکان و تاثیر آن بر شکستگی
فک کودکان از نظر آناتومیکی نسبت به بزرگسالان تفاوت‌هایی دارد که بر نحوه شکستگی و درمان آن تاثیر می‌گذارد:
- تراکم استخوان کمتر: استخوان‌های کودکان نرم‌تر و انعطاف‌پذیرترند که ممکن است باعث شکستگی‌های ناقص یا ترک‌خوردگی شود.
- رشد دندان‌ها: در بسیاری از کودکان، دندان‌های شیری هنوز جایگزین دندان‌های دائمی نشده‌اند، و آسیب به فک ممکن است بر رشد دندان‌ها تاثیر بگذارد.
- رشد استخوان: شکستگی فک ممکن است در صفحات رشد استخوانی رخ دهد که در صورت عدم درمان مناسب، می‌تواند رشد طبیعی فک را مختل کند.
انواع شکستگی فک
شکستگی فک در کودکان به انواع مختلفی طبقه‌بندی می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- شکستگی مندیبل (فک پایین):
شایع‌ترین نوع شکستگی در کودکان است و می‌تواند در قسمت‌های مختلف فک پایین، از جمله چانه، زاویه فک یا قسمت قدامی رخ دهد.
- شکستگی ماگزیلا (فک بالا):
این نوع شکستگی کمتر شایع است، اما به دلیل نزدیکی به ساختارهای حیاتی نظیر سینوس‌ها، چشم و بینی خطرات بیشتری دارد.
- شکستگی آلوئولار:
این نوع شکستگی بر قسمت نگهدارنده دندان‌ها تاثیر می‌گذارد و ممکن است باعث لق شدن یا از دست دادن دندان‌ها شود.
علائم و نشانه‌های شکستگی فک در کودکان
شکستگی فک با علائم و نشانه‌های مختلفی همراه است که ممکن است بسته به شدت آسیب متفاوت باشند. برخی از این علائم عبارتند از:
- درد شدید: درد هنگام باز و بسته کردن دهان یا جویدن.
- تورم: تورم در ناحیه صورت یا فک.
- بدشکلی: جابه‌جایی یا تغییر شکل ظاهری فک.
- مشکلات دهانی: دشواری در باز کردن دهان یا جویدن غذا.
- کبودی: کبودی در اطراف فک یا دهان.
- صدای کلیک یا ترک خوردگی: صداهای غیرعادی هنگام حرکت فک.
- خونریزی: خونریزی از دهان یا بینی.
- لق شدن دندان‌ها: دندان‌های شل یا افتاده.
- مشکلات تنفسی: به‌ویژه در شکستگی‌های شدید فک بالا که ممکن است مجرای تنفسی را مسدود کند.
روش‌های تشخیص شکستگی فک
تشخیص شکستگی فک نیازمند بررسی دقیق و استفاده از روش‌های تخصصی است. مراحل تشخیص شامل:
- بررسی شرح حال: پزشک سوالاتی درباره علت آسیب، شدت آن و علائم کودک می‌پرسد.
- معاینه فیزیکی: پزشک ناحیه فک و دهان را از نظر درد، تورم، کبودی و مشکلات عملکردی بررسی می‌کند.
- تصویربرداری پزشکی:
- رادیوگرافی: برای مشاهده ساختار استخوان‌های فک.
- سی‌تی‌اسکن: روش دقیق‌تر برای بررسی شکستگی‌های پیچیده.
- ام‌آر‌آی: برای بررسی آسیب به بافت‌های نرم اطراف فک.
درمان شکستگی فک در کودکان
درمان شکستگی فک در کودکان به نوع، شدت و محل شکستگی بستگی دارد. روش‌های درمانی شامل:
- درمان غیرجراحی:
- آتل‌بندی فک: برای تثبیت فک و جلوگیری از حرکت آن.
- رژیم غذایی نرم: تغذیه با غذاهای نرم یا مایعات برای کاهش فشار روی فک.
- داروها: مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها برای کاهش درد و پیشگیری از عفونت.
- درمان جراحی:
- ثابت کردن فک با پلیت یا پیچ: در موارد شکستگی‌های شدید.
- ترمیم بافت‌های نرم: در صورت آسیب به بافت‌های اطراف فک.
- پیگیری رشد: پس از درمان، باید رشد فک و دندان‌های کودک به طور منظم پیگیری شود تا از عوارض طولانی‌مدت جلوگیری شود.
عوارض احتمالی شکستگی فک
شکستگی فک در صورت عدم درمان مناسب ممکن است به عوارض زیر منجر شود:
- اختلال در رشد فک: آسیب به صفحات رشد ممکن است منجر به عدم تقارن یا رشد ناقص فک شود.
- مشکلات دندانی: از دست دادن یا ناهنجاری در رشد دندان‌ها.
3.عفونت: عفونت استخوان یا بافت نرم اطراف فک.
- اختلال عملکردی: مشکلات در جویدن، صحبت کردن یا باز کردن دهان.
پیشگیری از شکستگی فک در کودکان
پیشگیری از شکستگی فک می‌تواند با رعایت اقدامات ایمنی انجام شود:
- استفاده از کمربند ایمنی و صندلی مخصوص کودک در خودرو.
- استفاده از تجهیزات ایمنی در ورزش‌های برخوردی مانند محافظ دهان.
- نظارت بر کودکان در هنگام بازی و فعالیت‌های پرخطر.
- آموزش به کودکان درباره رفتارهای ایمن و اجتناب از خشونت.
نتیجه‌گیری
شکستگی فک در کودکان یک آسیب جدی است که نیاز به تشخیص سریع و درمان مناسب دارد. درک علل، نشانه‌ها و روش‌های درمانی این آسیب می‌تواند به والدین و پزشکان کمک کند تا از عوارض طولانی‌مدت جلوگیری کنند. همچنین، با رعایت نکات پیشگیرانه می‌توان خطر بروز این نوع آسیب را به حداقل رساند. مراقبت‌های پس از درمان و پیگیری رشد کودک نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا عملکرد طبیعی فک حفظ شود.
