سرطان گلو یکی از انواع سرطانهایی است که در بافتهای گلو یا حنجره (لارنکس) رخ میدهد.
این بیماری به دلیل رشد غیرقابلکنترل سلولهای غیرطبیعی در این نواحی ایجاد میشود. گلو بخشی از حلق (فارینکس) است و حنجره در نزدیکی آن قرار دارد. این دو بخش نقش مهمی در بلع، صحبت کردن و تنفس دارند.
در این مطلب ، به بررسی علل، علائم، تشخیص، درمان، و پیشگیری از سرطان گلو میپردازیم.
انواع سرطان گلو
سرطان گلو به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
- سرطان حلق (فارینکس): این نوع سرطان در حلق، لولهای که از پشت بینی تا انتهای گردن امتداد دارد، ایجاد میشود. حلق به سه بخش تقسیم میشود:
- نازوفارینکس: قسمت بالایی حلق که در پشت بینی قرار دارد.
- اُروفارینکس: بخش میانی حلق که پشت دهان قرار دارد و شامل لوزهها میشود.
- هیپوفارینکس: بخش پایینی حلق که نزدیک مری است.
- سرطان حنجره (لارنکس): این نوع سرطان در حنجره ایجاد میشود که ساختاری غضروفی و مسئول تولید صدا است.
علل و عوامل خطر
سرطان گلو میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. مهمترین عوامل خطر عبارتاند از:
- مصرف دخانیات و الکل
مصرف سیگار، قلیان، و دیگر محصولات دخانی اصلیترین عامل سرطان گلو است. الکل نیز بهویژه در صورت مصرف همراه با دخانیات، خطر ابتلا را افزایش میدهد.
- عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
برخی گونههای ویروس HPV، بهویژه HPV-16، میتوانند منجر به سرطان گلو شوند. این ویروس از طریق تماس جنسی منتقل میشود.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
کار در محیطهایی که در آنها با مواد شیمیایی مانند آزبست یا دودهای صنعتی سروکار دارید، خطر ابتلا را افزایش میدهد.
- تغذیه نامناسب
کمبود ویتامینها، بهویژه ویتامین A و C، و مصرف کم میوه و سبزیجات تازه ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی سرطان
وجود سابقه سرطان در خانواده میتواند فرد را مستعد ابتلا کند.
- بیماریهای مرتبط
بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) ممکن است در برخی موارد به سرطان گلو منجر شود.
علائم سرطان گلو
علائم اولیه سرطان گلو ممکن است مبهم باشد و با بیماریهای شایع دیگر مانند گلودرد اشتباه گرفته شود. اما اگر علائم زیر بیش از دو هفته ادامه پیدا کنند، باید به پزشک مراجعه کنید:
- گلودرد مزمن
- گرفتگی صدا یا تغییر صدا
- مشکل در بلع (دیسفاژی)
- احساس وجود توده در گلو
- سرفه مداوم، گاهی همراه با خون
- درد گوش
- کاهش وزن غیرقابل توجیه
- تورم در گردن یا غدد لنفاوی
تشخیص سرطان گلو
تشخیص زودهنگام سرطان گلو نقش مهمی در درمان موفق دارد. مراحل تشخیص شامل موارد زیر است:
- معاینه فیزیکی
پزشک ابتدا با معاینه گلو، گردن و حنجره به دنبال علائم غیرطبیعی میگردد.
- آزمایشهای تصویربرداری
- سیتی اسکن (CT): برای مشاهده جزئیات ناحیه گلو و گردن.
- امآرآی (MRI): برای بررسی بافتهای نرم و گسترش سرطان.
- پت اسکن (PET): برای ارزیابی میزان پیشرفت سرطان.
- آزمایش بیوپسی
در این روش، نمونهای از بافت مشکوک برداشته شده و در آزمایشگاه بررسی میشود. این روش قطعیترین راه تشخیص سرطان است.
- آزمایش HPV
برای بررسی وجود ویروس پاپیلومای انسانی در نمونه بیوپسی.
مراحل سرطان گلو
سرطان گلو به چهار مرحله تقسیم میشود:
- مرحله 1: تومور کوچک است و به نواحی دیگر گسترش نیافته است.
- مرحله 2: تومور بزرگتر شده ولی هنوز محدود به گلو یا حنجره است.
- مرحله 3: سرطان به غدد لنفاوی یا نواحی مجاور گسترش یافته است.
- مرحله 4: سرطان به بخشهای دورتر بدن مانند ریهها یا استخوانها گسترش یافته است.
روشهای درمان سرطان گلو
انتخاب روش درمان به مرحله بیماری، محل دقیق سرطان، و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد.
- جراحی
جراحی ممکن است برای برداشتن تومور یا بخشی از بافتهای آسیبدیده انجام شود. انواع جراحی عبارتاند از:
- لارنجکتومی: برداشتن حنجره (کامل یا جزئی).
- فارینجکتومی: برداشتن بخشی از حلق.
- جراحی با لیزر: برای تومورهای کوچک و سطحی.
- پرتودرمانی
پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میکند. این روش معمولاً برای مراحل اولیه یا بهعنوان درمان تکمیلی پس از جراحی به کار میرود.
- شیمیدرمانی
داروهای شیمیدرمانی برای کشتن سلولهای سرطانی یا کاهش اندازه تومور استفاده میشوند. این روش معمولاً در مراحل پیشرفته یا همراه با پرتودرمانی به کار میرود.
- ایمونوتراپی
این روش جدید از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده میکند. ایمونوتراپی بهویژه برای بیمارانی که به درمانهای دیگر پاسخ ندادهاند، مفید است.
- درمان هدفمند
داروهای هدفمند مانند مهارکنندههای EGFR میتوانند رشد سلولهای سرطانی را متوقف کنند.
عوارض درمان
درمان سرطان گلو ممکن است عوارضی داشته باشد، از جمله:
- تغییر یا از دست دادن صدا
- مشکل در بلع یا صحبت کردن
- خشکی دهان
- خستگی ناشی از پرتودرمانی
- کاهش وزن
برای کاهش این عوارض، تیم پزشکی برنامههای حمایتی و توانبخشی ارائه میدهد.
پیشگیری از سرطان گلو
پیشگیری از سرطان گلو با رعایت نکات زیر امکانپذیر است:
- ترک دخانیات و الکل
سیگار نکشید و مصرف الکل را محدود کنید.
- واکسیناسیون HPV
واکسن HPV میتواند از عفونت با این ویروس جلوگیری کند.
- رژیم غذایی سالم
مصرف میوهها، سبزیجات، و غذاهای حاوی آنتیاکسیدانها را افزایش دهید.
- حفظ بهداشت دهان و دندان
بهداشت مناسب دهان میتواند خطر عفونتها و سرطان را کاهش دهد.
- معاینات منظم
در صورت وجود علائم مشکوک، بهموقع به پزشک مراجعه کنید.
نتیجهگیری
سرطان گلو یکی از بیماریهای جدی است که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتوان بهبودی قابلتوجهی از آن داشت. آگاهی از علائم، عوامل خطر، و روشهای پیشگیری میتواند نقش مهمی در کاهش شیوع این بیماری داشته باشد. رعایت سبک زندگی سالم و مراجعه منظم به پزشک از مهمترین اقدامات برای مقابله با این بیماری است.
